‘Shithole countries’ blijkt lastig te vertalen: hilarische pogingen
Donald Trump staat bekend om zijn grove taalgebruik. Dat brengt voor vertalers soms een lastige taak met zich mee. Namelijk om zijn uitspraken te vertalen naar de eigen taal. Dat kan grove bewoordingen opleveren, waardoor vertalers soms in een lastig parket komen. Onlangs had Trump het over ‘shithole countries’, waarmee hij onder andere Namibië bedoelde.
In België sprak men van ‘klotelanden’, in andere delen van de wereld werd de tekst op een andere manier vertaald. Het is de moeite waard om een rondje te doen, om na te gaan hoe vertalers en journalisten omgaan met de manier waarop Trump het over andere landen heeft.
Vertaald als een ‘schijthol’
In El Salvador en Haïti heeft men de vertaling bijvoorbeeld zo letterlijk mogelijk gehouden. De landen werden samen met Namibië genoemd als ‘shithole countries’, en vertaalden dat zelf als bijvoorbeeld ‘agujeros de mierda’ en als ‘un trou de merde’, waarmee ze kozen voor een letterlijke vertaling naar een ‘schijthol’. Zo ver hebben veel andere landen niet durven gaan, wat het op zich al opvallend maakt dat zij hier wel voor kozen.
In Frankrijk zelf koos men voor iets vergelijkbaars, terwijl het in Duitsland ging om een ‘verdwijngat’. Op die manier heeft men een andere vertaling gevonden, die goed lijkt aan te geven wat Trump er waarschijnlijk mee bedoeld heeft. Dat vraagt om interpretatie door een vertaler, zoals we daar als vertaalbureau zelf ook vaak mee te maken hebben. Vooral met uitspraken van de Amerikaanse president lijkt het verstandig om niet alles letterlijk te nemen. Misschien dat het er daarom ook op lijkt dat er voorlopig geen vertaling komt van het boek over hem in het Nederlands komt.
Meer beleefde vertalingen
Aan de andere kant van het spectrum is het een aantal landen gelukt om juist voor een veel meer nette vertaling te zorgen. In Azië sprak men bijvoorbeeld van ‘vuile landen’, van ‘afvallanden’ en van ‘rotte landen’. Nog steeds niet erg netjes, maar wel iets subtieler dan de woorden die de Amerikaanse president zelf koos.
In Zuid-Korea durfde men het zelfs helemaal niet aan om het over ‘shit’ te hebben. Men koos daar voor een vertaling naar Yonhap, wat het dichtst in de buurt komt bij ‘bedelaarslanden’. Het laat goed zien dat voornamelijk de Aziatische landen het niet aandurven om er met gestrekt been in te gaan, zoals de Amerikaanse president dat zelf wel doet. Ze houden het netjes met de vertalingen, ook als de originele uitspraken hen dat niet gemakkelijk maken.
De meest bizarre vertaling
En benieuwd naar de meer bizarre vertalingen die er plaatsvonden? Met name in China hield men zich niet bepaald in. Er werd vrolijk geïnterpreteerd wat de president bedoeld kon hebben. De uitspraak werd bijvoorbeeld vertaald als de ‘slechte landen’ en als de ‘spooklanden’. Terwijl anderen het hadden over ‘mestkoninkrijken’ en de ‘landen van dorre bergen en kwade wateren’. Het geeft goed aan dat het met een vertaling soms mogelijk is om werkelijk alle kanten op te schieten.
De meest originele keuze lijkt echter uit Taiwan te komen. Daar besloot men om er ‘landen waar de vogels geen eieren leggen’ van te maken. Een manier om het heel poëtisch op te lossen, al lijkt die toch wat ver af te staan van wat er daadwerkelijk gezegd werd.