In april en mei trekken er voor de Vertalersgeluktournee meerdere vertalers langs de Nederlandse boekhandels. Ze spreken daar over hun vak en maken anderen enthousiast voor vertalingen. In een interview met De Groene Amsterdammer geeft vertaalster Nicolette Hoekmeijer een inkijkje in haar werk en hoe ze projecten aanvliegt. Ze geeft zelf aan: “Vertalen is geloven. Tijdens het vertalen probeer ik helemaal geen andere mensen te beschrijven: ik bén tijdelijk die andere mensen.”
In de identiteit van de ander kruipen
Volgens Hoekmeijer is het niet zomaar mogelijk om een boek in een andere taal om te zetten. Je moet eerst een goed begrip te krijgen van wat de personages meemaken of waar het verhaal precies om draait. Dit zijn essentiële elementen om in de identiteit van de ander te kruipen. Van daaruit moet je ervoor zorgen dat er een goede vertaling te maken valt.
Haar verhaal komt op die manier goed overeen met de vertaling van Kafka naar een theaterstuk. Ook hierbij is het noodzakelijk om de inhoud goed te doorgronden en die een nieuwe dimensie mee te geven. Dit geldt zowel voor de vertaling van het boek naar het toneel als de vertaling naar de Vlaamse taal.
Vertalen van een boek
De vertaling van een boek vraagt om een enorme toewijding, allereerst om het boek van voor tot achter uit te lezen en volledig te doorgronden. De vertaler moet begrijpen waar het boek over gaat, de thema’s eruit halen en de verschillende personages ten opzichte van elkaar kunnen plaatsen. Aan de hand van een dergelijk goed begrip van het boek is het mogelijk om daarvan een vertaling te maken naar een andere taal.
Vertalen is geloven
Hoekmeijer geeft in haar interview met de krant aan dat ze niet zomaar bezig is om te vertalen wat er eigenlijk staat. Ze is steeds bezig om los te komen van zichzelf. “En dat is precies waarom ik vertalen zo verslavend leuk vind: niet alleen heeft het iets bevrijdends om even los te kunnen komen van jezelf. Het heeft ook iets intrigerends om te ontdekken hoeveel aspecten van anderen er in jezelf leven.” De vertalingen bieden haar de kans om een totaal andere wereld in te stappen. Van daaruit kan ze ervoor zorgen dat ze bijvoorbeeld een boek toegankelijk maakt voor een zo breed mogelijk publiek.
Niet zomaar vertalen ‘wat er staat’
Zowel Hoekmeijer als andere vertalers benadrukken het belang om niet zomaar te vertalen wat er staat. Het is relatief eenvoudig om een boek of een stuk tekst te lezen en die om te zetten naar een andere taal. Het is echter de kunst om de boodschap te begrijpen die een schrijver of auteur over wil brengen. Op basis daarvan is het vervolgens de taak van de vertaler om hetzelfde over te brengen in de gekozen doeltaal. Een vertaling is op die manier niet zomaar een letterlijke omzetting. Het is de vertaling van de boodschap met goed begrip van wat er tussen de regels door verteld wordt.
Method acting
Hoekmeijer besluit haar interview met De Groene Amsterdammer door aan te geven dat ze veel leert van method acting. Ze gebruikt de technieken daaruit om in de huid van iemand anders te kruipen. Zo zorgt ze ervoor dat ze de boodschap uit het boek of uit een ander stuk goed kan overbrengen. De vertaling wint enorm aan kracht en zorgt zowel in het Nederlands als in andere talen voor een aangrijpend of overtuigend verhaal.