Als vertaalbureau zijn we de hele dag met taal bezig. Met het Nederlands, net als met tal van andere talen. In het Frans, Duits, Spaans en in het Engels. Net als in de meer bijzondere en exotische talen, waar we niet iedere dag van horen.
On The Go Tours is geen vertaalbureau, maar is wel gefascineerd door taal. Daarom maakte de organisatie een lijst van namen van wereldsteden en de Nederlandse betekenis daarvan. Vanuit de meer dan 7.000 talen die er wereldwijd worden gesproken. Op die manier krijgen we een heel bijzonder inkijkje in wat de wereldsteden ter wereld ons eigen willen vertellen.
Opvallende vertalingen namen wereldsteden
De betekenis werd opgezocht van 191 verschillende steden, van overal ter wereld. We hebben hier helaas de ruimte niet om ze allemaal te benoemen, maar we zullen er een paar bijzondere uithalen. Tirana van Albanië kunnen we bijvoorbeeld vertalen als ‘zuivel’, terwijl Sofia in Bulgarije ‘wijsheid’ betekent. Sarajevo in Bosnië kunnen we vertalen als ‘het veld rond het paleis’ en als je naar Rio de Janeiro reist ga je eigenlijk naar ‘rivier van januari’.
Het zijn opvallende betekenissen van wereldsteden, die we goed kennen en die in een paar gevallen niet te ver weg liggen. Het nog meer bekende Rome betekent bijvoorbeeld ‘sterk’, terwijl we Dublin kunnen vertalen als ‘zwart water’. Het zijn in een aantal gevallen opvallende namen, maar ze vallen nog in het niet bij Jakarta dat zich laat vertalen als ‘zegevierende doden’.
Meer dan 7.000 talen op de wereld
Het onderzoek laat ondertussen zien dat er wereldwijd meer dan 7.000 talen worden gesproken. Daardoor zijn er in een aantal gevallen opvallende vertalingen beschikbaar. Vertalingen van steden, zoals we die in Nederland niet zo snel zouden gebruiken. Monrovia van Libië is bijvoorbeeld vernoemd naar de Amerikaanse president James Monroe. En Kuala Lumpur van Maleisië laat zich vertalen als ‘modderstroom’.
De meest opvallende wereldsteden zijn qua naam wellicht Oslo in Noorwegen als ‘weiland van de goden’ en Karthoum in Soedan als ‘einde van de olifantensmurf’. Verder spreken ze in Suriname van de ‘bewoners van de grote rivier’ door de stad aan te duiden met Paramaribo en gaat het in Abu Dhabi in de Verenigde Arabische Emiraten eigenlijk om de ‘vader van de gazelle’.
Vertalingen in alle talen en richtingen
Het laat goed zien hoe vertalingen kunnen leiden tot bijzondere benamingen. Een beetje op de manier zoals we ook dialecten soms gebruiken om unieke uitdrukkingen te kunnen doen. De namen van wereldsteden klinken in een aantal gevallen heel bekend, zonder dat we een idee hebben van wat ze eigenlijk betekenen. Wie wist er immers dat Amsterdam eigenlijk ‘dam in de rivier de Amstel’ betekent? Het is iets dat achteraf logisch klinkt, maar waarvan waarschijnlijk weinig mensen op voorhand het bestaan wisten.
Wij houden ons dagelijks bezig met vertalingen, waardoor we ons er goed van bewust zijn dat er vaak uitgebreide betekenissen schuilgaan achter andere benamingen. Daarnaast vinden we het in algemene zin heerlijk om met taal bezig te zijn, waardoor we onderzoeken zoals deze naar de namen van wereldsteden alleen maar kunnen toejuichen.